Wat is de overeenkomst tussen een trouwdag en vogels? Nou simpel: beide onderwerpen zijn ongeschikt voor smartphone-fotografie. Toch is dat niet helemaal waar. Althans: wat die vogels betreft. Want met digiscoping is het wel degelijk mogelijk om vogels te fotograferen met je mobiel.
Wat is digiscoping?
Precies, laat ik dat eerst maar eens uitleggen. Digiscoping (of digiscopen) betekent niets anders dan ‘fotograferen door een spotting scope’. Een spotting scope zou je kunnen zien als de gulden middenweg tussen een telescoop en een verrekijker. Een verrekijker vergroot gemiddeld 7 tot 12 keer, een spotting scope 20 tot 60 keer en bij een telescoop moet je er niet van opkijken als-ie 200 tot 500 keer vergroot.
Die tussenvorm is natuurlijk prachtig, maar in tegenstelling tot een verrekijker is een spotting scope door zijn flinke vergrotingsfactor heeeuul moeilijk stil te houden. Elke trilling of minieme beweging van je handen geeft het beeld een irritante zwieper. Na 5 minuten zwiepen is de kans groot dat je jezelf op Rasti Rastelli-wijze hebt gehypnotiseerd. Daarom is een stevig statief meer dan handig, en simpelweg onmisbaar als je door een spotting scope gaat fotograferen.
Daarbij moet je bedenken dat spotting scopes zijn bedoeld – zoals de naam al aangeeft – om vogels of andere dieren op grote afstand te spotten. Ze zijn dus niet geproduceerd als lens voor een camera of smartphone. Qua gebruik zit er een behoorlijk verschil tussen spotten en fotograferen. Voor fotografie heb je een betere beeldkwaliteit nodig. Dus stel dat je op zoek gaat naar zo’n ding, dan moet je dat wel in je achterhoofd houden.
Wat kun je van digiscoping verwachten?
Goede vraag van je! Laat ik je even uit de eerste droom helpen. De kwaliteit en prijzen van spotting scopes lopen gru-we-lijk uiteen. Je hebt spotting scopes die meer dan 6.000 euro kosten maar ik heb er ook een gezien van €14,95. Ja, holy moly inderdaad. Allebei slechte keuzes als je het mij vraagt.
Nu heb ik eens even zitten struinen en voorbeeldfoto’s bekeken van uiteenlopende spotting scopes. Wat mij opvalt is dat mensen soms al blij zijn dat het ding überhaupt vergroot en zich kennelijk weinig druk maken om de beeldkwaliteit. En dat terwijl die beelden kampen met een chromatische aberratie (kleurschifting) van heb ik jou daar. Ik zag bijvoorbeeld een foto van de maan met onderaan een gele rand en bovenaan een blauwe rand, en nee, die hoorden niet op de foto.
Lenzen met een flinke vergrotingsfactor zijn sowieso gevoeliger voor chromatische aberratie. Bij grote brandpuntsafstanden is het een uitdaging om het complete lichtspectrum op exact dezelfde manier te laten breken. Lukt dat niet, of minder goed, dan zie je sneller die vervelende kleurrandjes opdoemen en dat levert een minder scherp beeld op.
Wat helpt om chromatische aberratie te verminderen, is een mildere vergroting. Dat zo’n scope tot 60 keer vergroot, wil niet zeggen dat je ’m op ‘plankgas vergroten’ moet instellen.
Goedkopere spotting scopes hebben logischerwijs meer last van kleurschifting. En goedkoop moet je in dit geval niet lezen als 50 euro, maar eerder 300 euro.
ED-glas
Als je serieus aan de slag wil met vogelfotografie met je smartphone, dan is het zaak dat je een exemplaar neemt met ED-glas. Waar dat ‘ED’ voor staat, mag je vergeten (Extra lage Dispersie), maar het komt erop neer dat dit glas vrijwel helemaal afrekent met chromatische aberratie en dus een veel beter beeld oplevert. Dit type spotting scopes kosten al gauw 400 euro of meer. Het is veel geld, maar wel goed om te weten dat je zonder dit type glas ook beduidend minder kwaliteit kunt verwachten. Het is maar net waar jij blij van wordt: van mindere kwaliteit, maar wel lekker goedkoop. Of duurder, maar beter.
Om je een idee te geven: de video hieronder is járen geleden gemaakt met een iPhone 5s, gemonteerd op een Swarovski-scope van 3500 euro.
Kun je nagaan hoe die video eruit zou zien met een moderne smartphone. Maar 3500+ euro is wel een heel stevig bedrag en ik zou het niet vreemd vinden als je nu ‘dikke doei’ zegt.
Het goede nieuws is dat er ook spotting scopes met ED-glas verkrijgbaar zijn voor minder dan 500 euro. Dat is ook niet gratis inderdaad, maar wel een stuk betaalbaarder. Een voorbeeld van zo’n betere budget-scope is de Vanguard Endeavor HD.
Digiscoping en smartphones
Misschien heb je vroeger weleens je fototoestel tegen zo’n grote tele-kijker gedrukt om te kijken of je dat mooie stadje of een bootje op zee kon vastleggen. Die kijkers stonden vroeger vaak bij boulevards. Kwartje erin en je kon maar liefst 5 minuten rondkijken. Maar die foto’s liepen (bij mij in ieder geval) op niets uit. De optiek van camera en kijker sloten niet op elkaar aan en het was sowieso een uitdaging om de camera precies voor het oculair van de kijker te krijgen.
Voor digiscoping zijn speciale adapters in de handel waarmee je camera’s en smartphones precies kunt uitlijnen met de spotting scope. Tot een jaar of 5 geleden moest je voor elk model smartphone een andere digiscoping-adapter aanschaffen, maar nu zijn er flexibele adapters die op vrijwel elke telefoon passen.
Heel soms levert de fabrikant van de spotting scope er een smartphone-adapter bij, maar meestal moet je zelf op zoek naar zo’n ding. De keuze is niet groot, maar varieert enorm in prijs. Van een goedkoop geval van 12 euro dat keer op keer van het oculair dondert tot een peperdure Swarovski-adapter van 180 euro. De waarheid ligt vast in het midden, denk ik dan.
En dan nog een statief
Je hebt nu bijna alles om te gaan digiscopen, maar één ding ontbreekt nog: een stevig statief. Moet je dan zo’n zwaar geval aanschaffen en dat dan meesjouwen naar mooie vogelplekjes? Nou, dat lijkt me niet. Een ultralichtgewicht is ook weer niet handig, want die is veel te gevoelig voor wind en trillingen.
De oplossing is een statief met een stabilisatiehaak onder de middenkolom. Als je daar een zware tas aan hangt, wordt je statief ineens een stuk steviger en stabieler.
Niet alleen vogelfotografie
Dat digiscoping verder gaat dan alleen vogelfotografie bewijst lezer Theo Wijnhoven. Hij filmde een stel reeën met zijn Swarovski-spotting scope en Samsung A52. Lees zijn reactie en bijzondere verhaal onder deze blog. Hierin verwijst hij ook naar de veel goedkopere Nikon ED50 spotting scope die niet heel veel onderdoet voor de Swarovski.
Ik fotografeer mijn hele leven, al(60) vooral door de liefde voor natuur.
Ben ook professioneel hiermee bezig geweest om de onkosten vooral te kunnen betalen.
Om aan te geven dat ik nogal wat kwaliteit gewend ben , hierbij een kleine opsomming van gebruikte apparatuur Analoog Hasselblad 503cx Canon F1 Canon eos1 etc nu Digitaal verschillende Nikons en nu nog een D800e en Als laatste aanschaf een Sony RX10-4.
De overstap naar digitaal was voor mij als ouwe analoog rot met fotovakschool vakdiploma een hele grote.
De eerlijkheid gebied mij te zeggen dat het fotograferen met mijn Samsung A52 door een ED50 Nikon scope en een Swarovsky Habicht 80 25×50 mij zeer goed bevalt , ik film op grote afstand met gemak bv een IJsvogel met eenvoudige software kan ik de kwaliteit ook nog flink verbeteren. Aangezien ik ook behoorlijk wat objectieven bij de Nikon Fullframe heb weet ik het ook dat het niet meevalt om met deze spullen rond te zeulen. Mijn mobiel heeft 60mp ik weet dat er nu as whe speak al mobieltjes zijn met 200mp . Mijn Nikon blijft vaak thuis liggen de Sony RX10 4 gaat daarvoor mee in de plaats. Samen in combinatie met een van de scope,s en de GSM heb ik ruim voldoende apparatuur bij me voor ook vooral niet al te veel geld. Voor natuur met name filmen kan ik digiscoping van harte aan bevelen! ik zit op Facebook met veel op deze manier gemaakte filmpjes.De resolutie blijft natuurlijk nog beperkt dus projecteren op wall formaat blijft nog even een droom , maar hoe lang nog.
Bedankt Theo voor je uitgebreide verhaal! Erg leuk om te lezen hoe een foto-professional via allerlei omzwervingen uitkomt bij digiscoping met een smartphone. Je hebt met de Swarowvski ook niet de minste spotting scope natuurlijk! Hoe bevalt de Nikon ED50-scope? Die komt voor lezers van deze blog wat beter binnen handbereik, dus daar ben ik wel benieuwd naar.
Heren, wat een prachtig verhaal van 2 rotten met veel kennis.
ik heb bijna het fotograferen met een smartphone opgegeven. Het geeft me niet de fotografie beleving met een camera en de kwaliteit valt me achteraf op de pc vaak tegen.
Maar zo’n klein ding op zak is zo handig ipv mijn Sony RX10 3 die toch best zwaar is.
Door deze site met veel tips en dit verhaal heb ik weer hoop dat het toch kan!
Ik ga het proberen en heb zojuist een voorzet lens aangeschaft. Wie weet kan dit mij tevreden stellen.
En de tips op smartzine zal ik aandachtig bestuderen…bedankt!
Dank voor je mooie reactie Erna! Een smartphone geeft inderdaad een andere beleving dan een systeemcamera, maar je noemt meteen al het nadeel: het gesleep. Bedenk ook dat langzaam maar zeker steeds meer smartphones met 1 inch sensoren op de markt komen, en de rek is er nog niet uit. Belangrijk is dat je probeert om niet of nauwelijks digitaal in te zoomen. Beter achteraf iets croppen, dan tijdens de opname digitaal inzoomen.
Hoi Gerard,
Even een leuke anekdote als antwoord op je vraag over de ED50 Fieldscope van Nikon.
Tijdens het struinen hier in het dorp kwam ik mensen tegen waar ik als krantenbezorger ook de krant iedere morgen in de bus deed , toen de man van het echtpaar mijn tijdens ons gesprek over de prachtige natuur in de buurt de scope zag vertelde hij dat hij nog zoiets op de zolder had liggen van zijn overleden vader die bioloog was , een hele poos later kwam ik zijn echtgenote tegen op een dorpsbijeenkomst daar vertelde ze mij dat haar man de scope van zijn vader aan mij wou schenken . Tijdens het typen krijg ik weer kippenvel, ik wist niet wat ik hoorde en dacht stiekem Leitz Zeis Nikon en misschien het neusje van de Zalm Swarovsky. Een dag later ben ik naar meneer gegaan en hij had de spullen al op tafel liggen een Swarovsky Habicht 80 met 25x en 25/50x zoom oculair en een statief.Ik heb de mensen een prachtige natuuropname vergroting ingelijst cadeau gedaan waar ze zeer verguld mee waren nadat ik datum en naam achterop had geschreven ben ik huiswaarts gegaan blij als een klein kind. Als dank stuur ik regelmatig wat opnamen via app aan ze door waarna ze steevast de opmerking maken dat de kijker goed terecht is gekomen. De Swarovsky past normaal ook niet bij mijn budget .
Nu terugkomend op de vraag over mijn ervaringen met de ED50 Nikon , de beeldkwaliteit is erg goed evenals de afwezigheid van chromatische abberaties (kleurrandjes) de scope is erg fijn om mee te nemen vanwege zijn lage gewicht in combinatie met ook weer een lichte driepoot daarbij de lichtsterkte van een mobiel . De Swarovsky heeft natuurlijk vanwege de nog grotere vergroting een nog betere kleurcorrectie.
Ik heb ook lang gesjouwd met lange teletoeters maar moet eerlijk zeggen als het aankomt op gemak versus beeldkwaliteit dan kies ik ook vooral voor gemak . De ED50 in combinatie met een Velbon Sherpa statief weegt 2600 gram, een 150/600 Sigma of Tamron <1600gram en daar nog een zwaar geschikt statief bij , tel maar uit.
Dus eerdere enkele negatieve reviews over smartphones , daar kan ik het helaas als ouwe rot (old school)helaas niet mee eens zijn.
Ik denk ook vaak terug aan de tijd van films ontwikkelen en afdrukken op bariet, en je vingers die eeuwig naar fixeer bleven ruiken , heerlijk. Ik snap ook heel goed dat jongere generaties het magie vinden en het erg leuk vinden op die manier met fotografie bezig te zijn, ik heb het ook zo ervaren, maar ook ik ben blij met de voordelen die digitale fotografie bied , nu met vingers die naar koffie ruiken achter de mobiel pc laptop etc.
Nogmaals de ED50 Fieldscope van Nikon kan ik van harte aanbevelen voor een optisch vergelijkbare verrekijker ben je het dubbel kwijt dus met een oog kijken is ook goedkoper, dat scheelt ook weer een slok op een borrel.
Nou Theo, waar een krantenwijk wel niet goed voor is! Wat een mooie anekdote en fenomenaal cadeau! Heel bijzonder. Welke adapters gebruik je om de Swarovski- en de Nikon-scope te koppelen met je Samsung A52?
En ha ja, ik kom ook uit het bariet-tijdperk hoor 😉 Mooi ambacht, dat wel, maar ik heb er digitaal toch meer plezier in. In de ontwikkelbak leken mijn foto’s altijd ultieme meesterwerken, maar die illusie verdween meestal als sneeuw voor de zon als de foto in de fixeerbad lag en ik het licht aan deed!